Een korte vakantie naar Samos.

In de nacht van donderdag op vrijdag rinkelt de wekker al om twee uur. Met een zakelijke klus die ten einde is en Frans die voor zaken in het buitenland is, grijp ik mijn kans om voor een lastminute bodemprijs voor vijf dagen naar Samos te gaan. Om half zes ’s ochtends vertrekt het Transavia toestel met deze vakantiegangster aan boord naar Samos. Het bergachtige eiland is het op drie na hoogste eiland van de Egeïsche Zeegebied. De ruige bergen bereiken een hoogte van 1453 meter en hebben met hun kale, steile rotswanden en diepe dalen, gedeeltelijk een alpien karakter. Samos is een weelderig begroeid en levendig eiland, waar het toerisme geen overheersende rol speelt. Veel families leven nog van de olijventeelt, wijnbouw, imkerij, bosbouw en visserij. Naast de prachtige groenrijke natuur heeft het eiland mooie zand- en kiezelstranden, gezellige traditionele dorpen en een rijke geschiedenis. Het vlak bij Turkije gelegen eiland, de zee-engte is op het smalste punt maar 1300 meter breed, is in relatief korte tijd goed te verkennen. De grootste afstand tussen de west- en oostkust is slechts 45 kilometer en die tussen het noorden en het zuiden 20 kilometer. En verkennen is wat ik deze dag al direct maximaal doe. Na mijn huurauto te hebben opgehaald rijd ik eerst naar de haven van het niet ver van het vliegveld gelegen plaatsje Pithagorio. Het plaatsje dat naar de Griekse wijsgeer Pythagoras is genoemd, is schilderachtig. Langs een grote, bijna halfronde haven staan lage huizen met rode pannendaken. De vorm van de haven gaat terug tot de oudheid. De lange zeepier is op precies dezelfde plek aangelegd als de pier uit de tijd van de machtige heerser Polycrates. Daarbij werden antieke brokstukken opnieuw gebruikt. De pier was ooit 300 meter lang en geeft ook tegenwoordig nog een indruk van de ontzagwekkende vloot die Polycrates erop na hield. Aan de kade liggen grote en kleine jachten en vissers- en excursieboten. Aan de havenpromenade zitten vakantiegangers op de terrasje van een bijna ononderbroken reeks cafés en restaurants. Smalle straatjes, vaak omzoomd door oude oleanders, lopen omhoog naar de burcht. Er is zicht op de Turkse Kaap Mikale die uit zee oprijst. Ooit lag hier het antieke Samos, dat 25.000 inwoners en ontelbaar veel slaven telde. De stad, die omringd werd door een 6500 meter lange stadsmuur en één van de belangrijkste heiligdommen van het hele Egeïsche Zeegebied bezat, was één van de grote metropolen uit de oudheid. Verspreid over de huidige stad liggen de antieke fundamenten. Vanwege de idyllisch aandoende bebouwing in combinatie met de bezienswaardigheden uit de oudheid en de mooie stranden in de omgeving is Pithagorio één van de meest populaire toeristenplaatsen op Samos. Het verkoelende drankje in de schaduw op één van de vele terrasjes met zicht op de haven voelt voor mij als zeer ‘populair’ aan. Het is immers toch even wennen aan het grote temperatuurverschil. Na mijn bagage na het appartement bij Pithagorio te hebben gebracht, rijd ik door naar de oostkant van het eiland. Op één van de stranden maak ik een wandeling om vervolgens door te rijden naar Samos stad. De stad Samos, die onder de eilandbewoners nog Vathi (de oude naam) wordt genoemd, heeft twee gezichten. De nieuwe stad met zijn kilometerslange kustpromenade is volledig op de zee gericht. In de smalle straatjes van de oude stad, die tegen de berghelling op ligt, is de oude dorpsachtige sfeer bewaard gebleven. In de uit 1908 stammende Agios Spyridonas kerk is een grote hoeveelheid marmer verwerkt. Het getuigt van de grote welvaart die destijds in de stad heerste. De voorgevel van de kerk vormt één lijn met het oude raadshuis. Gedurende de periode van autonomie van Samos kwam hier de door de bevolking gekozen nationale vergadering bijeen. Tegenwoordig zetelt het gemeentebestuur er. Tussen het raadhuis en de zee strekt zich een klein stadspark uit. Van 1834 tot 1912, dus in de periode dat Samos autonoom was, was dit de paleistuin van de door de sultan benoemde regionale gouverneur. Iets verderop staat de domkerk van Samos. Ik maak een wandeling door de stad en breng een bezoek aan het archeologisch museum om het 2700 jaar oude Kouros beeld te zien. Het immense metershoge beeld van een naakte jongeling was één van de beelden die ooit de invloedrijke tempel van Hera op Samos verfraaide. Na een nacht van weinig slaap en een ochtend met veel wandelen, gaat de lunch er prima in. Ik geniet van moussaka en tomatensalade op een terrasje bij het centrale plein. Zoals de moderne hoofdstad zich ver langs de kust uitstrekt, zo is het oudere gedeelte van Vathi hoog tegen de helling achter de smalle kuststrook gebouwd. De straatjes in de oude stad zijn smal en soms ook steil. Opvallend is het grote aantal erkers en vooruitspringende bovenverdiepingen van de huizen. Door deze bouwwijze kon men het oppervlakte van de huizen, die op een klein stukje grond stonden, vergroten. In de oude stad breng ik een bezoek aan een prachtig kerkhof. De graven zijn uitzonderlijk goed verzorgd en overal staan bloemen. Ik sluit de eerste dag van verkenning af met een autorit over de oostkant van het eiland. Ik rijd over smalle, kronkelende weggetjes en geniet van het uitzicht over de baaien tot aan de hoge bergen bij de kust van Turkije. Er is hier nog amper sprake van toerisme. Regelmatig moet ik de auto stop zetten, omdat een herder met een kudde geiten over de weg steekt. Ik bezoek een aantal strandjes. Het ene nog idyllischer dan het andere. Aan het einde van de dag rijd ik terug naar het appartement. In een grote discount supermarkt koop ik water en etenswaren in. Terug bij het complex besluit ik van het inmiddels aangenaam aanvoelende zonnetje te gaan genieten met een plons in het zwembad en het lekker ontspannen lezen van een boek, terwijl ik lig te knorren op één van de ligbedden. Ik geniet van het enthousiasme van een jong waterratje die met zijn ouders en een grote band in het water aan het spelen is. Ik maak een praatje met mijn buren, die duidelijk om hand zitten zonder vervoer en etensmiddelen in ons nogal afgelegen appartement. Soms sta ik open voor een indirecte boodschap en dus speel ik even later voor een keer chauffeur. Na zo’n intensieve dag gaat het lichtje een beetje uit. In de avonduren ga ik dan ook niet meer naar Pithagorio, maar blijf klungelen in mijn studio. Wanneer ik vanaf mijn balkon geniet van het magnifieke uitzicht over bergen, zee en andere eilanden kom ik vol tot rust. Het is goed om na een klein jaar van zeer intensief werken aan een project nu even een paar weken de batterijen op te laden.