Patmos.

Vandaag maak ik een dagtrip naar het eiland Patmos. Met de draagvleugelboot ‘The Flying Dolphins’ vliegen we over het water om slechts een uur later in Patmos te zijn. Patmos is één de eilanden van de eilandengroep “Dodekanesos” dat letterlijk “twaalf eilanden” betekent. Toen de Turken in 1537 het eiland veroverden, betekende dat contradictorisch genoeg het begin van een grote bloeiperiode, want de Turken verdreven niet alleen de zeerovers naar meer westelijke gebieden in de Middellandse Zee, bovendien vestigden zij zich ook niet graag zelf op kleine, onvruchtbare eilanden zoals Patmos. Daardoor lieten zij het lokale bestuur aan de monniken, die zich ongestoord konden bleven inspannen om het christelijke geloof en de Griekse taal en cultuur te verspreiden. In 1713 werd er zelfs op Patmos een bijzonder invloedrijke kerkelijke Hogeschool gesticht. Na de erkenning van de Griekse onafhankelijkheid in 1832 bleef het eiland echter onder Ottomaans bewind, waardoor het eiland samen met het Ottomaanse Rijk aan zijn verval begon.Bij het begin van de 20e eeuw werd het eiland Patmos, net als de gehele Dodekanesos, Italiaans grondgebied, tot het zich in 1948 definitief aansloot bij Griekenland. Ondanks alle vreemde overheersers en invloeden is het eiland altijd door en door Grieks gebleven. Patmos, is een eiland met veel bergen en heeft een bodem die bestaat uit vulkanisch gesteente. Er wonen ongeveer 3000 mensen. Patmos wordt ook wel het “Jeruzalem” van de Egeïsche zee genoemd, want hier verbleef de apostel Johannes achttien maanden in een grot in 95 n.Chr. En volgens de overlevering werd hij hier geïnspireerd om het laatste boek van het Nieuwe Testament, de Openbaringen te schrijven. Patmos is dan ook één van de weinige eilanden ter wereld die in de Bijbel met naam wordt genoemd. Hierdoor is het Patmos voor velen een 'Heilig eiland' en komen er gedurende het gehele jaar veel orthodoxe en andere christelijke pelgrims. Het Griekse parlement heeft in 1983 Patmos zelfs wettelijk tot ‘Heilig Eiland’ verklaard. Ondanks de ontwikkeling van het moderne toerisme blijft de morele en spirituele uitstraling van de monnikengemeenschap op het eiland erg groot, en bepalen de religieuze feestdagen nog in grote mate het levensritme van de inwoners. Omdat het eiland een belangrijke plaats inneemt in het Christendom staat er een groot aantal kloosters. Op het eiland worden wijndruiven, olijven en tomaten verbouwd, maar de inwoners leven van de visserij en vooral van het aanzienlijke toerisme. Omdat het eiland één van de hoofdplaatsen van het Christendom is, leggen talloze cruiseschepen aan in de havenplaats Skala om van daaruit hun gasten te transporteren naar het middeleeuwse dorp Chora. Na in het leuke havenplaatsje Skala te zijn aangekomen, ga ik met het de lokale bus naar het hoger gelegen Chora. Het dorp Chora, waar het klooster van de evangelist Johannes in het midden oprijst, ontwikkelde zich na de val van Constantinopel in 1453 en de verovering van Rhodos door de Turken tot een bedrijvige stad. Destijds vestigden zich hier ruim over de honderd welvarende families die vanwege de Turkse heerschappij uit Constantinopel en Rhodos waren gevlucht. Dankzij hun kapitaal, opleiding en handelscontacten maakte Patmos een tijd van grote voorspoed door. In 1580 bezat het eiland ruim veertig handelsschepen, die tussen Italië en de Zwarte Zee voerden. Het eiland bouwde schepen voor Venetië en exporteerde keramiek. Patmos trof niet alleen regelingen met zeerovers, zodat het niet werd lastiggevallen, maar leverde hen ook proviand. Bij Chora verrezen goed verdedigbare herenhuizen en de inwoners gaven zich over aan een leven van luxe en rijkdom. Daarbij waren de grond en de vloot van het eiland tot 1772 eigendom van het klooster, dat op feodale wijze over het eiland heerste. Pas later werden het bezit van het klooster en de kooplieden gesplitst. Chora is een leuk dorp met sneeuwwitte huizen en vanaf het hooggelegen dorp heb ik een fantastisch uitzicht over het eiland. Alles roept bij mij de sfeer van Santorini op. Ik loop door de nauwe straatjes, wandel naar oude molens vlakbij Chora en geniet van een laat ontbijt van omelet en verse jus d’orange op een terrasje. De huizen van het dorp staan rond het bijna duizend jaar oude Johannes klooster, het meest bekende klooster op het eiland. Dit klooster werd in 1088 gesticht met toestemming van de Byzantijnse keizer. Het werd gebouwd nabij de grot van de Apocalyps waar, volgens de overlevering, de apostel Johannes in het jaar 95 het laatste boek van het Nieuwe Testament van de Bijbel, de Openbaring van Johannes zou hebben geschreven. Het klooster geeft met zijn kantelen de indruk van een sterk fort dat in rumoerige tijden een bastion tegen piraten was. In het klooster is de rijke kloosterkerk met fresco's uit de 13e eeuw en het museum met oude boeken, handschriften en oorkonden, relikwieën, iconen en andere kostbare cultusvoorwerpen. Indrukwekkend om nog puntgave boeken die met kleurrijke tekeningen zijn versierd uit de 9e eeuw te zien. Het dorp Chora en het klooster zijn op zich al meer dan een bezoek waard, maar een extra plus is zeker het uitzicht. Vanaf het dorp zie ik een groot deel van Patmos omringd door zee en andere eilanden aan mijn voeten liggen. Voor het naar boven kletteren zet ik graag de bus in, maar ik neem de benenwagen bergafwaarts naar Skala. Na ongeveer een kwartier over een geplaveid pad te hebben gelopen kom ik bij een ander belangrijk heiligdom op het eiland: het Apocalyps klooster. Traptreden leiden vanaf dit klooster omlaag naar een groot waar Johannes naar verluidt zijn visioen van de Apocalyps had. Aan het rotsachtige plafond hangen zeven olielampen. Ze symboliseren de zeven lichten die Johannes in zijn visioen zag. In het plafond bevindt zich een lange, drievoudige spleet. Volgens de gelovigen is deze een symbool van de Drievuldigheid. Na nog eens een half uur lopen sta ik bij het strand, dat ik vanaf het geplaveide pad heb zien liggen. Heerlijk om even uit te waaien. Na nog eens een half uur benenwagen ben ik weer terug in het havenplaatsje Skala. In het plaatsje zijn mooie havengebouwen uit de Italiaanse tijd te vinden. Overal zijn terrasjes en winkels. Bij één van de restaurants in het toeristische plaatsje geniet ik van een late lunch. Vervolgens maak ik nog een wandeling langs het strand en de haven. Om vijf uur stap ik weer op de boot. Terug naar Samos. Een heerlijke vakantie is voorbij. Morgen brengt Transavia me weer terug naar Nederland.